სიახლეები

შესავალი 

თანამედროვე ციფრულ ეპოქაში სოციალური მედია პოლიტიკურ კამპანიებში მნიშვნელოვანი რესურსი გახდა. გარდა იმისა, რომ ის ინფორმაციის გავრცელების მძლავრ არხად გვევლინება, სოციალურმა მედიამ პოლიტიკური კამპანია და რეკლამირება სრულიად ახალ საფეხურზე აიყვანა. მისი სწრაფი და ყოვლისმომცველი ხასიათი თანამედროვე პოლიტიკის განუყოფელ ნაწილადაც იქცა და მეტად ხელსაყრელი აღმოჩნდა მცირე დანახარჯებით სწრაფი და ეფექტიანი კამპანიის წარმოებისათვის. სოციალური მედიის პლატფორმები, მომხმარებელთა მონაცემების გამოყენებით, პოლიტიკურ აქტორებს ასაკის, სქესის, გეოგრაფიული მდებარეობის, ინტერესების თუ სხვა ფაქტორების მიხედვით რეკლამების მიზნობრივი აუდიტორიის განსაზღვრის შესაძლებლობასაც სთავაზობენ, რაც საარჩევნო სუბიექტებს საშუალებას აძლევს, სასურველ ჯგუფს ეფექტურად მიწვდნენ და კამპანიის ბიუჯეტიც ოპტიმალურად გაანაწილონ. 

საქართველოში, ისევე, როგორც ბევრ სხვა ქვეყანაში, პოლიტიკური, მათ შორის საარჩევნო, კამპანიის წარმოებაში განსაკუთრებული როლი კომპანია Meta-ს პლატფორმებს (ფეისბუქი, ინსტაგრამი, მესენჯერი) ეკისრება, რომლებიც, მათი გამოკვეთილი პოპულარობის გათვალისწინებით, ბოლო წლებში სოციალურ მედიაში პოლიტიკური რეკლამების განთავსების მთავარ საშუალებებად იქცა. ამ მხრივ, მნიშვნელოვანი იყო პოლიტიკური რეკლამების გამჭვირვალობის უზრუნველყოფის მიზნით Meta-ს პოლიტიკური რეკლამების ბიბლიოთეკის (Ad Library) შექმნა, რამაც პლატფორმების მომხმარებლებისა და სხვა დაინტერესებული აქტორებისთვის პოლიტიკური და სოციალური შინაარსის რეკლამების განმათავსებლების შესახებ ინფორმაციის გამჭვირვალობა უზრუნველყო და ამავდროულად, შეამცირა ანონიმურად პოლიტიკური რეკლამირების მასშტაბი.  

Meta-ს რეკლამების ბიბლიოთეკა, რომელიც სოციალურ საკითხებთან, არჩევნებთან და პოლიტიკასთან დაკავშირებულ რეკლამირებულ პოსტებს უყრის თავს, საქართველოში 2020 წლის აგვისტოდან მოქმედებს. ამ დროიდან დღემდე საქართველოში  ფეისბუქზე, ინსტაგრამზე ან/და მესენჯერში 140 ათასამდე რეკლამა განთავსდა, რისთვისაც, ჯამში, 5 მილიონზე მეტი აშშ დოლარი დაიხარჯა. 

წინამდებარე დოკუმენტში წარმოდგენილია 26 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნების წინ, ოფიციალური წინასაარჩევნო პერიოდის პირველი 30 დღის (27 აგვისტო-25 სექტემბერი, 2024) განმავლობაში, ფეისბუქზე, ინსტაგრამზე ან/და მესენჯერში პოლიტიკური გაერთიანებებისა და მედიასაშუალებების ოფიციალური გვერდების მიერ განთავსებული პოლიტიკური/საარჩევნო რეკლამების ხარჯები,  მნახველთა აუდიტორიის დემოგრაფიული მონაცემები და გავრცელების მასშტაბები. გარდა ამისა, ანგარიში მოიცავს არაოფიციალურად, მათ შორის ანონიმური წყაროების მიერ, პლატფორმებზე განთავსებული იმ რეკლამების შესახებ ინფორმაციას, რომლებიც საარჩევნო სუბიექტების მხარდაჭერას ან დისკრედიტაციას ისახავდა მიზნად. მათ შორისაა რუსეთიდან საქართველოს საპარლამენტო არჩევნებში პოლიტიკური რეკლამებით ჩარევის შემთხვევებიც. დოკუმენტი შეიცავს ინფორმაციას Meta-ს პლატფორმებზე დაუდეკლარირებელი პოლიტიკური რეკლამების განთავსების შესახებაც, რაც სამართლიანი არჩევნებისა და დემოკრატიის საერთაშორისო საზოგადოების (შემდგომ „სამართლიანი არჩევნები“) სოციალური მედიის მონიტორების მიერ იქნა იდენტიფიცირებული. 

 

ძირითადი მიგნებები 

2024 წლის 27 აგვისტოდან, საქართველოს პრეზიდენტის მიერ 26 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნების  დანიშვნის დღიდან, ქვეყანაში წინასაარჩევნო პერიოდი ოფიციალურად დაიწყო.  ამ დღიდან ერთი თვის განმავლობაში ფეისბუქზე, ინსტაგრამზე ან/და მესენჯერში საქართველოს აუდიტორიისთვის 372 გვერდის/ანგარიშის მიერ 4 876 რეკლამა განთავსდა. გამოქვეყნებული რეკლამების ჯამურმა ღირებულებამ 241 901 აშშ დოლარი შეადგინა. ამ თანხის 61%-ზე მეტი პოლიტიკური პარტიებისა და მათი წარმომადგენლების რეკლამების ხარჯებზე მოდიოდა, დაახლოებით 13% კი მედიასაშუალებების (ძირითადად - „პოს ტვ“ და „იმედი“) რეკლამებისთვის დაიხარჯა. 

• Meta-ს რეკლამების ბიბლიოთეკის მიხედვით, პოლიტიკურმა პარტიებმა და მათმა წარმომადგენლებმა ფეისბუქზე, ინსტაგრამზე ან/და მესენჯერში 27 აგვისტოდან 25 სექტემბრის ჩათვლით პერიოდში 1 531 რეკლამა განათავსეს, რისთვისაც დაახლოებით 150 ათასი აშშ დოლარი დახარჯეს; 

• სარეკლამო კამპანია, ძირითადად, წარიმართა ექვსი პოლიტიკური გაერთიანების ორგანიზაციულ და მათი წარმომადგენლების პერსონალურ გვერდებსა და ანგარიშებზე. საარჩევნო სუბიექტებთან აფილირების მიხედვით, ოფიციალური პოლიტიკური რეკლამების რაოდენობა შემდეგნაირად ნაწილდება: „ქართული ოცნება“ - 727 რეკლამა, „ძლიერი საქართველო - ლელო, ხალხისთვის, თავისუფლებისთვის!“ - 262 რეკლამა, „კოალიცია ცვლილებისთვის გვარამია მელია გირჩი დროა“ - 178 რეკლამა, „ერთიანობა ნაციონალური მოძრაობა“ - 135 რეკლამა, „გირჩი“ - 118 რეკლამა, „გახარია საქართველოსთვის“ - 72 რეკლამა და სხვა პოლიტიკური პარტიები - 39 რეკლამა; 

• Meta-ს პოლიტიკური რეკლამებისთვის დახარჯული თანხის ოდენობითაც „ქართული ოცნება“ ლიდერობდა (56-დან 58 ათასამდე აშშ დოლარი), რომელსაც „კოალიცია ცვილებისთვის გვარამია მელია გირჩი დროა“ (დაახლ. 51 ათასი აშშ დოლარი), „ძლიერი საქართველო-ლელო, ხალხისთვის თავისუფლებისთვის!“ (18,5 ათასამდე აშშ დოლარი), „ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობა“ (13,7 ათასამდე აშშ დოლარი), „გირჩი“ (5 326 აშშ დოლარი), „გახარია საქართველოსთვის“ (5,5 ათასამდე აშშ დოლარი)და სხვა პარტიები მოჰყვებოდნენ; 

პოლიტიკური პარტიების ძირითად ოფიციალურ გვერდებზე ოფიციალური წინასაარჩევნო პერიოდის პირველი 30 დღის განმავლობაში განთავსებული რეკლამების მნახველთა აუდიტორია განსხვავდებოდა სქესობრივ-ასაკობრივი შემადგენლობის მიხედვით. რეკლამების მნახველთა დემოგრაფიული მახასიათებლების გაანალიზების შედეგად იკვეთება, რომ ხშირ შემთხვევაში პოლიტიკური პარტიები თვითონ ირჩევდნენ შესაბამის მიზნობრივ აუდიტორიას. 

• სარეკლამო დანახარჯებით ლიდერი 6 პარტიიდან, „გირჩის“ გარდა, ყველა სხვა პოლიტიკური გაერთიანების ოფიციალური გვერდის რეკლამების მნახველთა აუდიტორიის უმრავლესობის ასაკი 45 წელს აღემატებოდა. მათ შორის განსაკუთრებით ხანდაზმული იყო „ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობისა“ და პოლიტიკური გაერთიანების „ძლიერი საქართველო-ლელო, ხალხისთვის, თავისუფლებისთვის!“ რეკლამების აუდიტორია. მოცემული საარჩევნო სუბიექტების იმ რეკლამებში, რომლებიც საპენსიო ასაკის მოქალაქეებისთვის შეთავაზებებს მოიცავდა, ძირითად სამიზნედ 55 და მეტი ასაკის მომხმარებლები იყვნენ შერჩეული;  

• ქალ მომხმარებლებზე განსაკუთრებით „ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობის“ პოლიტიკური რეკლამები იყო ორიენტირებული, რომელთა წილმა პარტიის ოფიციალური გვერდის რეკლამების მთლიანი აუდიტორიის 61% შეადგინა. ქალები წარმოადგენდნენ პოლიტიკური გაერთიანების იმ რეკლამების მიზნობრივ აუდიტორიას, რომლებიც ეხებოდა სოციალურ საკითხებს, მათ შორის მასწავლებლის მინიმალური ხელფასის განსაზღვრასა და სკოლებში უფასო კვების უზრუნველყოფას. ამ სახის რეკლამებისგან განსხვავებით, საშუალო ასაკის კაცი მომხმარებლები დომინირებდნენ ისეთი რეკლამების აუდიტორიაში, რომლებიც უკავშირდებოდა ენმ-ის ინიციატივას რქაწითელის ჯიშის ყურძნის მინიმალური ფასის დადგენისა და გელათის სამონასტრო კომპლექსის რესტავრაციის შესახებ; 

• სხვა პოლიტიკური პარტიების რეკლამების აუდიტორიისგან მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდა „გირჩის“ მიერ ოფიციალურ გვერდზე გამოქვეყნებული რეკლამების სქესობრივ-ასაკობრივი შემადგენლობა, რომლის სარეკლამო კამპანიის სამიზნეს ყველაზე ხშირად 25-34 ასაკობრივი კატეგორიის ფეისბუქ- და ინსტაგრამმომხმარებლები წარმოადგენდნენ; 

• ქალებისგან განსხვავებით, კაცებს შორის ასაკობრივი შემადგენლობა მეტად გაფანტული და საშუალო ასაკთან ახლოს მდგომი იყო სხვა პოლიტიკური პარტიების შემთხვევაში. ამასთან, „ქართული ოცნების“ ოფიციალური გვერდის რეკლამების აუდიტორია გააახალგაზრდავა იმ რეკლამების მიზნობრივმა ჯგუფმა, რომლებიც ომთან დაკავშირებულ პროპაგანდას ეფუძნებოდა. მაგალითად, მმართველი პარტიის ოფიციალურ გვერდზე იმ სარეკლამო ვიდეორგოლის მნახველთა ძირითად აუდიტორიას, რომელიც პარტიისთვის ხმის მიცემას ომის საპირწონედ მშვიდობისთვის ხმის მიცემად წარმოაჩენდა და იყენებდა უკრაინაში რუსეთის მიერ წარმოებული ომის შედეგად დანგრეული ინფრასტრუქტურის კადრებს, ახალგაზრდა კაცები წარმოადგენდნენ, მოცემულმა რეკლამამ მილიონამდე ნახვას მიაღწია; 

• პოლიტიკური პარტიების ოფიციალურ გვერდებზე განთავსებული რეკლამების გეოგრაფიული აუდიტორია ძირითადად თბილისში იყო თავმოყრილი. ამასთან, ზოგიერთმა პარტიამ ოფიციალურ გვერდზე  რეკლამების ნაწილის განთავსებისას ყურადღება ცალკეულ რეგიონ(ებ)ში მიზნობრივი აუდიტორიის გამოყოფას დაუთმო. მათ შორის, რეკლამების აუდიტორიაში კახეთის რეგიონის შემადგენლობა მაღალი იყო „ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობისა“ და „ძლიერი საქართველოს“ შემთხვევაში. კახეთთან ერთად, ენმ-ის რეკლამების ნაწილის მიზნობრივ აუდიტორიას გურიის რეგიონიც წარმოადგენდა; 

• „ქართული ოცნების“ შემთხვევაში, სხვა პარტიებისგან განსხვავებით, გამოკვეთილად მაღალი იყო ოკუპირებული აფხაზეთის რეგიონში მცხოვრები Meta-ს პლატფორმების მომხმარებელთა შემადგენლობა გამოქვეყნებული რეკლამების აუდიტორიაში. აფხაზეთზე ორიენტირებული რეკლამების ნაწილში ხაზი მმართველი პარტიის მხრიდან მშვიდობის დაცვას ესმებოდა. 

Meta-ს რეკლამების ბიბლიოთეკის მიხედვით, 27 აგვისტოდან 25 სექტემბრის ჩათვლით პერიოდში არჩევნების, პოლიტიკის ან სოციალური საკითხების შესახებ მედიასაშუალებების გვერდებზე 30-დან 33 ათასამდე აშშ დოლარის ღირებულების 1 325 რეკლამა გამოქვეყნდა. ამასთან, მათი დიდი უმრავლესობა (1 043 რეკლამა) პროსახელისუფლებო მედიასაშუალებების - „იმედისა“, „პოს ტვ-ის“ გვერდებზე განთავსდა, რისთვისაც ჯამში 27 085 აშშ დოლარი დაიხარჯა. რეკლამების უმრავლესობა შეიცავდა ღია აგიტაციას მმართველი პარტიის სასარგებლოდ და ოპოზიციური პოლიტიკური გაერთიანებების საწინააღმდეგოდ. აღნიშნულმა სარეკლამო კამპანიამ საარჩევნო სუბიექტსა და მოცემულ მედიასაშუალებებს შორის ზღვარი, ფაქტობრივად, წაშალა. ამასთან ერთად, „პოს ტვ-ის“ რეკლამების ნაწილი შეიცავდა შეურაცხმყოფელ ლექსიკას, აწარმოებდა ჰომოფობიურ და ანტიდასავლურ, მათ შორის ევროკავშირის საწინააღმდეგო, კამპანიას. 

პოლიტიკური პარტიებისა და პოლიტიკოსების მხარდამჭერ ან საწინააღმდეგო რეკლამირებას ფეისბუქზე მოქმედი არაოფიციალური კამპანიის ან ღირებულებით საკითხებზე მაპოლარიზებელი გვერდებიც მიმართავდნენ, რომელთა ნაწილი ანონიმურია. ანონიმურად ფეისბუქზე ან/და ინსტაგრამზე გავრცელებული რეკლამები ძირითადად ოპოზიციის წინააღმდეგ იყო მიმართული და იყენებდა პროპაგანდის სხვადასხვა მეთოდს. ამავდროულად, მოცემული გვერდები აწარმოებდნენ საქართველოს ხელისუფლების სასარგებლოდ პოზიტიურ კამპანიას და ავრცელებდნენ ანტიდასავლურ, მათ შორის ევროკავშირის საწინააღმდეგო და ჰომოფობიურ გზავნილებს.  

ანონიმურად გავრცელდა შეთქმულების თეორიების შემცველი რეკლამებიც, რომელთა თანახმადაც თითქოს საქართველომ მასონთა შეთქმულების განხორციელება და ომში ჩათრევა აირიდა თავიდან. ამ პროცესში „ქართული ოცნება“ წარმოჩინდებოდა ეროვნულ ხელისუფლებად, რომელმაც უკრაინის პრეზიდენტისგა, ვოლოდიმირ ზელენსკისგან, განსხვავებით, „საქართველოს განადგურება“ არ დაუშვა. მოცემული კონსპირაციული თეორიის მიზნობრივ აუდიტორიად მაღალი ასაკობრივი ჯგუფების წარმომადგენლები იყვნენ შერჩეული.  

„სამართლიანმა არჩევნებმა“ ოფიციალური წინასაარჩევნო პერიოდის დაწყებიდან 30 დღის განმავლობაში Meta-ს პლატფორმებზე 206 დაუდეკლარირებელი რეკლამა აღმოაჩინა, რომლებსაც თან არ ახლდა სავალდებულო მითითება რეკლამების გადამხდელის შესახებ. მათ შორის 169 რეკლამა პოლიტიკურ პარტიებსა და მათ წარმომადგენლებს ეკუთვნოდათ, 37 კი არაოფიციალურად პოლიტიკურ კამპანიაში ჩართულ გვერდებს. დაუდეკლარირებელი რეკლამების მხოლოდ მცირე ნაწილს შეუჩერდა მოქმედება Meta-ს წესების დარღვევის გამო. შედეგად, ამგვარი რეკლამების უმეტესობა, Meta-ს რეკლამების ბიბლიოთეკის წესების შესაბამისად, ბიბლიოთეკის მონაცემთა ბაზის მიღმა დარჩა და შესაბამისად, მათზე დახარჯული თანხის ოდენობაც უცნობია.  

საანგარიშო პერიოდში „სამართლიანი არჩევნების“ მიერ იდენტიფიცირებული დაუდეკლარირებელი პოლიტიკური რეკლამების უმრავლესობა „ძლიერი საქართველოსა“ და მისი ლიდერის, მამუკა ხაზარაძის, გვერდებს ეკუთვნოდა. მათ „ქართული ოცნებისა“ და მისი წარმომადგენლების კუთვნილი გვერდები მოჰყვებოდა. რეკლამას/რეკლამებს სავალდებულო დისკლეიმერის გარეშე ათავსებდნენ ანონიმური გვერდებიც: „შიგ ევროპაში“, „Georgia Breaking News“, „AntiRuzzian“, „L's Magazine“, „ეროვნება ღირსების გარეშე“, „ციტატა“, „არქივი - Archive“ და „გახარია news საქართველოსთვის“.  

სამართლიანი არჩევნების“ დაკვირვებით, ოფიციალური წინასაარჩევნო პერიოდის მიმდინარეობისას სოციალურ მედიაში რეკლამირებული კამპანიით საქართველოს საპარლამენტო არჩევნებში რუსული ჩარევის შემთხვევებიც გამოვლინდა. რეკლამირება ხორციელდებოდა გვერდების „Georgia Breaking News“ და „L's Magazine“ მეშვეობით და მიმართული იყო ოპოზიციური პარტიების საწინააღმდეგოდ და საქართველოს მმართველი პარტიის მხარდასაჭერად. ამავდროულად, რუსული ქსელის შემადგენელი გვერდები აქტიურ პროპაგანდისტულ კამპანიას აწარმოებდნენ დასავლეთისა და ევროკავშირის წინააღმდეგ და მიზნად საქართველოს მოქალაქეებში ევროინტეგრაციისადმი მხარდაჭერის შერყევას ისახავდნენ. 

 

1. პოლიტიკური პარტიებისა და პოლიტიკოსების სარეკლამო კამპანია 

Meta-ს რეკლამების ბიბლიოთეკის მიხედვით, პოლიტიკურმა პარტიებმა და მათმა წარმომადგენლებმა ფეისბუქზე, ინსტაგრამზე ან/და მესენჯერში 27 აგვისტოდან 25 სექტემბრის ჩათვლით პერიოდში 1 531 რეკლამა განათავსეს, რისთვისაც დაახლოებით 150 ათასი აშშ დოლარი დახარჯეს. სარეკლამო კამპანია, ძირითადად, 6 პოლიტიკური გაერთიანებისა და მათი წარმომადგენლების გვერდებსა და ანგარიშებზე ხორციელდებოდა. გვერდების, რეკლამებისა და მათზე დახარჯული თანხის სიდიდით მმართველი პარტია, „ქართული ოცნება“, გამოირჩეოდა, რომლის კამპანიასაც 40 გვერდის 727 რეკლამა მიეძღვნა. ამ რეკლამებისთვის დახარჯული თანხის ოდენობა 56-დან 58 ათას აშშ დოლარამდეა. 50 ათასს გადააჭარბა Meta-ს პლატფორმებზე სარეკლამო დანახარჯმა პოლიტიკური გაერთიანების „კოალიცია ცვილებისთვის გვარამია მელია გირჩი დროა“ შემთხვევაშიც. დეკლარირებული სარეკლამო დანახარჯით მას მოჰყვებოდნენ „ძლიერი საქართველო-ლელო, ხალხისთვის თავისუფლებისთვის!“, „ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობა“, „გირჩი“, „გახარია საქართველოსთვის“ და სხვა პარტიები. 

სოციალურ საკითხებთან, არჩევნებთან და პოლიტიკასთან დაკავშირებული რეკლამები და მათზე დახარჯული თანხა პოლიტიკური პარტიების მიხედვით (27 აგვისტო-25 სექტემბერი, 2024) 

 

შენიშვნა: ა) საარჩევნო სუბიექტის მონაცემები მოიცავს იმ პოლიტიკური პარტი(ებ)ის ან მისი/მათი წარმომადგენლების რეკლამებსაც, რომლებიც შესაბამისი სუბიექტის სახელით არჩევნებში მონაწილეობენ და მასთან ერთად ერთიან საარჩევნო კამპანიას აწარმოებენ; ბ) იმ შემთხვევაში, როდესაც გვერდის სარეკლამო დანახარჯი 100 აშშ დოლარს არ აღემატება, დახარჯული თანხის ზუსტი ოდენობა უცნობია, რის გამოც სუბიექტების ნაწილის დანახარჯი მოცემულია ინტერვალური სიდიდეებით.  

მმართველი პარტიის, „ქართული ოცნების“, რეკლამები 40-მა სხვადასხვა გვერდმა განათავსა. თუმცა, დახარჯული თანხის ნახევარზე მეტი (30 399 აშშ დოლარი) პარტიის მთავარ ოფიციალურ გვერდზე გამოქვეყნებული რეკლამებისთვის დაიხარჯა. რეკლამების ძირითადი ნაწილი პარტიის მიერ სხვადასხვა რეგიონში გამართულ ღონისძიებასა და ლიდერების სიტყვებს დაეთმო. მათ შორის, განსაკუთრებით ხშირი იყო „ქართული ოცნების“ საპატიო თავმჯდომარისა და საარჩევნო სიის პირველი ნომრის, ბიძინა ივანიშვილის, მიმართვების რეკლამირება. პარტიის ოფიციალურ გვერდზე მნიშვნელოვანი ყურადღება დაეთმო ომისა და მშვიდობის დაპირისპირების საკითხსაც. ფეისბუქისა და ინსტაგრამის პლატფორმებზე გამოქვეყნებული რეკლამების ნაწილი მოქალაქეების ომით დაშინებას ისახავდა მიზნად, რისთვისაც უკრაინაში საომარი მოქმედებებით დაზარალებული ქალაქების ამსახველი კადრებიც იქნა გამოყენებული.  

 

მმართველი პარტიის ორგანიზაციულ გვერდებთან ერთად, თანხის გადამხდელად „ქართული ოცნება“ იყო მითითებული ირაკლი კობახიძის, შალვა პაპუაშვილის, მამუკა მდინარაძის, ირაკლი ღარიბაშვილის, გოჩა ენუქიძის, ვარლამ ლიპარტელიანის, აკაკი ალადაშვილის, დავით კოდუასა და ფრიდონ ფუტკარაძის გვერდების რეკლამებზეც. კახა კალაძის, ირაკლი ჩიქოვანის, გიორგი ხახუბიას, არჩილ თალაკვაძისა და პარტიის სხვა წარმომადგენლების რეკლამების საფასურის გადამხდელად კი მოცემული პოლიტიკოსების გვერდების სახელწოდება მიეთითა. 

საარჩევნო სუბიექტის „კოალიცია ცვლილებისთვის გვარამია მელია გირჩი დროა“ სარეკლამო კამპანია სამი პოლიტიკური პარტიის კუთვნილ გვერდებზე მიმდინარეობდა („ახალი • Ahali“, „Girchi • გირჩი - მეტი თავისუფლება“, „Droa • დროა“). ამასთან, მათ შორის ოფიციალური კამპანიის მთავარ გვერდს „ახალი • Ahali“ წარმოადგენდა, რომელზეც ერთთვიან საანგარიშო პერიოდში 18 261 აშშ დოლარის ღირებულების რეკლამა განთავსდა. პოლიტიკური გაერთიანების ლიდერებს შორის ძირითადი სარეკლამო კამპანია ნიკა მელიას გვერდზე წარიმართა, რომელზეც გამოქვეყნებულ რეკლამებში გაწეულმა ხარჯმა 26 056 აშშ დოლარი შეადგინა. ამ ორ უკანასკნელ გვერდზე არსებული რეკლამების ჯამური ღირებულება ფეისბუქსა და ინსტაგრამზე კოალიციის სარეკლამო დანახარჯების 86-87 პროცენტს უტოლდება. 

Meta-ს რეკლამების ბიბლიოთეკის მიხედვით, პოლიტიკური გაერთიანების „ძლიერი საქართველო - ლელო, ხალხისთვის, თავისუფლებისთვის!“ სარეკლამო ხარჯების 60%-ზე მეტი - მამუკა ხაზარაძის, 20% - ბადრი ჯაფარიძის, 10%-მდე კი პოლიტიკური გაერთიანების ოფიციალური გვერდის (ძლიერი საქართველო • Dzlieri Sakartvelo) ფეისბუქის, ინსტაგრამის ან/და მესენჯერის რეკლამებზე მოდიოდა. აღსანიშნავია, რომ ოფიციალურ გვერდებთან ერთად, თანხის გადამხდელად „ძლიერი საქართველო“ იყო მითითებული ფეისბუქგვერდ „ანა დოლიძის მხარდამჭერთა ჯგუფის“ რეკლამაზეც. 

„ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობის“ სარეკლამო კამპანიის უმეტესი ხარჯი ძირითად პარტიულ გვერდსა და პოლიტიკური გაერთიანების თავმჯდომარის, თინა ბოკუჩავას, გვერდზე მოდიოდა (ჯამში - 8 668 აშშ დოლარი). რეკლამებზე გაწეული ხარჯის სიდიდით  ამ ორ გვერდს „სტრატეგია აღმაშენებლისა“ და მისი ლიდერის, გიორგი ვაშაძის, გვერდები მოჰყვებოდა (ჯამში - 2 886 აშშ დოლარი). 

სხვა პოლიტიკური პარტიების შემთხვევაში სარეკლამო კამპანია სრულად ან ძირითადად ერთი გვერდის მეშვეობით ხორციელდებოდა. მათ შორის „გირჩმა“ რეკლამები მხოლოდ ორ გვერდზე განათავსა, რომელთაგან ძირითად ოფიციალურ გვერდზე ჯამური სარეკლამო დანახარჯის 90% მოდიოდა. პარტიის „გახარია საქართველოსთვის“ ძირითადი სარეკლამო კამპანია კი მისი ლიდერის, გიორგი გახარიას, გვერდზე წარიმართა. 

მთლიანობაში, პოლიტიკური გაერთიანებებისა და პოლიტიკოსების გვერდების სარეკლამო ხარჯების თითქმის 90% პროცენტი ქვემოთ მოცემული 15 გვერდის სარეკლამო დანახარჯზე მოდიოდა. 

პოლიტიკური პარტიებისა და პოლიტიკოსების 95 გვერდიდან/ანგარიშიდან ყველაზე აქტიურ 15 გვერდზე 1 057 რეკლამა განთავსდა, დარჩენილ 80 გვერდზე/ანგარიშზე კი სულ - 474. რეკლამების განთავსების სიხშირით მმართველი პარტიის ოფიციალური გვერდი გამოირჩეოდა, რომელმაც  ფეისბუქზე ან/და ინსტაგრამზე 206 რეკლამა გამოაქვეყნა.  

 

2. პოლიტიკური პარტიების ძირითად ოფიციალურ გვერდებზე განთავსებული რეკლამების აუდიტორიის დემოგრაფიული მახასიათებლები 

2.1. რეკლამების აუდიტორიის სქესობრივ-ასაკობრივი შემადგენლობა 

პოლიტიკური პარტიების ძირითად ოფიციალურ გვერდებზე ოფიციალური წინასაარჩევნო პერიოდის პირველი 30 დღის განმავლობაში განთავსებული რეკლამების მნახველთა აუდიტორია განსხვავდებოდა სქესობრივ-ასაკობრივი შემადგენლობის მიხედვით. რეკლამების მნახველთა დემოგრაფიული მახასიათებლების გაანალიზების შედეგად იკვეთება, რომ ხშირ შემთხვევაში პოლიტიკური პარტიები თვითონ ირჩევდნენ შესაბამის მიზნობრივ აუდიტორიას. 

„ქართული ოცნების“ ოფიციალური გვერდის რეკლამების ძირითადი აუდიტორია საპენსიო ასაკის ქალებისა და საშუალო ასაკის კაცებისგან შედგებოდა. ამასთან, მმართველი პარტიის ოფიციალურ გვერდზე განთავსებული იმ სარეკლამო ვიდეორგოლის მნახველთა ძირითად აუდიტორიას, რომელიც პარტიისთვის ხმის მიცემას ომის საპირწონედ მშვიდობისთვის ხმის მიცემად წარმოაჩენდა და იყენებდა უკრაინაში რუსეთის მიერ წარმოებული ომის შედეგად დანგრეული ინფრასტრუქტურის კადრებს, ახალგაზრდა კაცები წარმოადგენდნენ. მოცემულმა რეკლამამ მილიონამდე ნახვას მიაღწია და მნიშვნელოვანი გავლენა იქონია რეკლამების აუდიტორიის მთლიან განაწილებაზეც. 

პოლიტიკური გაერთიანების „კოალიცია ცვლილებისთვის გვარამია მელია გირჩი დროა“ კუთვნილ გვერდზე (ახალი • Ahali) რეკლამები ყველაზე ხშირად  55-ზე მაღალი ასაკის ქალმა და 25-დან 45 წლამდე კაცმა მომხმარებლებმა ნახეს. 

„ძლიერი საქართველოს“ ოფიციალური გვერდის რეკლამების ქალ მნახველებს შორის გამოკვეთილი იყო 65+ ასაკობრივი კატეგორიის დომინანტური წილი. სოციალური მედიის კაც მომხმარებლებს შორის პოლიტიკური გაერთიანების რეკლამების მნახველთა აუდიტორია მეტად გაფანტული იყო, თუმცა მათ შორის საშუალო ასაკის მომხმარებლები ჭარბობდნენ. 

„ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობა“ ოფიციალურ გვერდზე რეკლამებს ძირითადად საპენსიო ასაკისა და ქალი მომხმარებლებისთვის ათავსებდა, რომელთა წილი პოლიტიკური გაერთიანების რეკლამების მნახველთა აუდიტორიაში განსაკუთრებით მაღალი იყო. მაგალითად, ქალები წარმოადგენდნენ იმ რეკლამების მიზნობრივ აუდიტორიას, რომლებიც ეხებოდა სოციალურ საკითხებს, მათ შორის მასწავლებლის მინიმალური ხელფასის განსაზღვრასა და სკოლებში უფასო კვების უზრუნველყოფას. საპენსიო ასაკის მოქალაქეებისთვის შეთავაზებები, რაც მოიცავდა 1000 ლარიან პენსიას, პენსიონერთა მედიკამენტებით უზრუნველყოფასა და საპენსიო სესხების ჩამოწერას, წარმოდგენილი იყო იმ რეკლამებში, რომელთა ძირითად აუდიტორიას 55 და მეტი ასაკის მომხმარებლები წარმოადგენდნენ. ამ სახის რეკლამებისგან განსხვავებით, საშუალო ასაკის კაცი მომხმარებლები დომინირებდნენ ისეთი რეკლამების აუდიტორიაში, რომლებიც უკავშირდებოდა ენმ-ის ინიციატივას რქაწითელის ჯიშის ყურძნის მინიმალური ფასის დადგენისა და გელათის სამონასტრო კომპლექსის სრულფასოვანი რესტავრაციის შესახებ.

 

სხვა პოლიტიკური პარტიების რეკლამების აუდიტორიისგან მნიშვნელოვნად განსხვავებულია „გირჩის“ მიერ ოფიციალურ გვერდზე გამოქვეყნებული რეკლამების სქესობრივ-ასაკობრივი შემადგენლობა. პარტიის სარეკლამო კამპანიის სამიზნეს ძირითადად 25-34 ასაკობრივი კატეგორიის ფეისბუქ- და ინსტაგრამმომხმარებლები წარმოადგენდნენ. 

პარტიის „გახარია საქართველოსთვის“ რეკლამების ქალი მნახველების უდიდესი წილი ყველაზე უფროს ასაკობრივ კატეგორიაზე მოდიოდა. თუმცა, კაცებს შორის რეკლამების აუდიტორია შედარებით ახალგაზრდა იყო. 

 

 2.2. პოლიტიკური პარტიების რეკლამების უდიტორიის გეოგრაფიული განაწილება 

პოლიტიკური პარტიების ოფიციალურ გვერდებზე განთავსებული რეკლამების გეოგრაფიული აუდიტორია, ფეისბუქისა და ინსტაგრამის მომხმარებლების დედაქალაქში კონცენტრაციის გათვალისწინებით, ძირითადად თბილისში იყო თავმოყრილი. ამასთან, ზოგიერთმა პოლიტიკურმა პარტიამ ოფიციალურ გვერდზე  რეკლამების ნაწილის განთავსებისას ყურადღება ცალკეულ რეგიონ(ებ)ში მიზნობრივი აუდიტორიის გამოყოფას დაუთმო.

 

სხვა პარტიებთან შედარებით, რეკლამების აუდიტორიაში კახეთის რეგიონის შემადგენლობა მაღალი იყო „ერთიანობა - ნაციონალური მოძრაობისა“ და „ძლიერი საქართველოს“ შემთხვევაში. მათ შორის, Meta-ს რეკლამების ბიბლიოთეკის მიხედვით, „ძლიერი საქართველოს“ ოფიციალურ გვერდზე განთავსებული 11 რეკლამის აუდიტორიაში კახეთში მცხოვრები მომხმარებლების წილი ერთი მესამედიდან 42 პროცენტამდე იყო. კახეთთან ერთად, ენმ-ის რეკლამების ნაწილის მიზნობრივ აუდიტორიას გურიის რეგიონიც წარმოადგენდა. 

 

„ქართული ოცნების“ შემთხვევაში, სხვა პოლიტიკური პარტიებისგან განსხვავებით, ოკუპირებული აფხაზეთის რეგიონში მცხოვრები Meta-ს პლატფორმების მომხმარებელთა წილი რეკლამების მნახველთა აუდიტორიაში მნიშვნელოვნად მაღალი - 7,26% იყო. ამასთან, 62 რეკლამის აუდიტორიაში აფხაზეთის წილმა უფრო მაღალი  დონე შეადგინა. მათ შორის, 14 რეკლამის აუდიტორია ერთი მესამედიდან ნახევრამდე აფხაზეთში მცხოვრები მომხმარებლებისგან შედგებოდა. აფხაზეთზე ორიენტირებული რეკლამების ნაწილში ხაზი მმართველი პარტიის მხრიდან მშვიდობის დაცვას ესმებოდა. 

   

 3. მედიასაშუალებების რეკლამები არჩევნების ან/და სოციალურ-პოლიტიკური საკითხების შესახებ 

Meta-ს რეკლამების ბიბლიოთეკის მიხედვით, 27 აგვისტოდან 25 სექტემბრის ჩათვლით პერიოდში მედიასაშუალებების გვერდებზე არჩევნების, პოლიტიკის ან სოციალური საკითხების შესახებ 1 325 რეკლამა გამოქვეყნდა. ამასთან, მათ შორის 1 094 რეკლამა პროსახელისუფლებო მედიასაშუალებების - „იმედის“, „პოს ტვ-ისა“ და „ნიუსჰაბის“ გვერდებზე განთავსდა.   განსაკუთრებით აღსანიშნავია „პოს ტვ-ის“ რეკორდული აქტივობა, რომელმაც 6 გვერდზე („POSTV - ახალი ამბები“, „POSTV - ანალიტიკა“, „ლიბერალიზმის ანატომია“, „ევროკრატია“, „კონსერვატორია“ და „9 თვალი · 9 Tvali“) დაარეკლამა პოსტები. მათგან მხოლოდ ერთი გვერდის - „POSTV - ახალი ამბები“ მიერ ერთთვიან საანგარიშო პერიოდში ფეისბუქსა და ინსტაგრამზე 615 რეკლამა გამოქვეყნდა. 

 

Meta-ს პლატფორმებზე სარეკლამო ხარჯებიც ძირითადად „პოს ტვ-მ“ და „იმედმა“ გასწიეს. მოცემულმა ორმა მედიასაშუალებამ ფეისბუქსა და ინსტაგრამზე ჯამში 27 085 აშშ დოლარის რეკლამა გამოაქვეყნა. რეკლამების უმრავლესობა შეიცავდა ღია აგიტაციას მმართველი პარტიის სასარგებლოდ და ოპოზიციური პოლიტიკური გაერთიანებების საწინააღმდეგოდ. აღნიშნულმა სარეკლამო კამპანიამ საარჩევნო სუბიექტსა და მოცემულ მედიასაშუალებებს შორის ზღვარი, ფაქტობრივად, წაშალა. ამდენად, ამგვარ რეკლამებზე დახარჯული თანხა შეიძლება განხილული იქნას, როგორც „ქართული ოცნების“ სასარგებლოდ გაღებული შემოწირულება. აღსანიშნავია, რომ „პოს ტვ-ის“ რეკლამების ნაწილი შეიცავდა შეურაცხმყოფელ ლექსიკას და ამავდროულად, ღიად წარმოებულ ჰომოფობიას ოპოზიციონერი პოლიტიკოსების წინააღმდეგ ინსტრუმენტად იყენებდა. 

 

 

„პოს ტვ“, ამავდროულად, ათავსებდა რეკლამებს, რომლებიც ანტიდასავლურ, ევროკავშირის საწინააღმდეგო პროპაგანდას ემსახურებოდა. მათ შორის, 2 სექტემბერს შეიქმნა გვერდი „ევროკრატია“, რომლის მიზანიც, სავარაუდოდ, საქართველოს მოქალაქეებში ევროკავშირის მიმართ ნდობის შერყევაა. გვერდზე წარმოებული სარეკლამო კამპანია, ისევე, როგორც „პოს ტვ-ის“ სხვა გვერდებზე განთავსებული რეკლამების ნაწილი, ევროპის პოლიტიკურ ელიტებს ქრისტიანობის წინააღმდეგ ბრძოლას მიაწერდა და ასევე, წარმოაჩენდა ევროკავშირის სახელმწიფოების ეკონომიკურ დაცემას რუსეთისთვის სანქციების დაწესების შემდეგ.

 

 

 4. საარჩევნო სუბიექტების მხარდამჭერი და მადისკრედიტირებელი სარეკლამო კამპანია  

პოლიტიკური პარტიებისა და პოლიტიკოსების ოფიციალურ გვერდებთან ერთად, მათ  მხარდამჭერ ან საწინააღმდეგო რეკლამირებას ფეისბუქზე მოქმედი არაოფიციალური კამპანიის ან ღირებულებით საკითხებზე მაპოლარიზებელი გვერდებიც მიმართავდნენ. მათი ნაწილი დაკავშირებულია ვატო შაქარიშვილის მიერ დაფუძნებულ პროსახელისუფლებო და ანტიდასავლურ საზოგადოებრივ მოძრაობებთან - „საქართველო უპირველს ყოვლისა“ და „ერთიანი ნეიტრალური საქართველო“, ნაწილი კი ანონიმურად მოქმედებს. ანონიმურად მოქმედი გვერდების უმრავლესობა მმართველი პარტიის, „ქართული ოცნების“, მხარდამჭერ და ოპოზიციის მადისკრედიტირებელ  სარეკლამო კამპანიას აწარმოებდა. არაოფიციალურ სარეკლამო კამპანიაში ჩართული გვერდების უმრავლესობა Meta-ს სავალდებულო ავტორიზაციას გამჭვირვალობის უზრუნველყოფის გარეშე ახერხებდა. კერძოდ, რეკლამების საფასურის გადამხდელად, რიგ შემთხვევებში, ანონიმური გვერდის სახელწოდება და არაიდენტიფიცირებადი ინფორმაცია იყო მითითებული. 

პოლიტიკური რეკლამები არაოფიციალური/ანონიმური კამპანიის გვერდებზე (27 აგვისტო - 25 სექტემბერი, 2024) 

 

Meta-ს პლატფორმებზე განთავსებული რეკლამების რაოდენობით, ყველაზე აქტიური მოძრაობის „საქართველო უპირველეს ყოვლისა“ კუთვნილი გვერდი - „Georgia First NEWS“ იყო. მან 1 543 აშშ დოლარის ღირებულების 171 რეკლამა გამოაქვეყნა, რომელთა ძირითადი ნაწილი ანტიდასავლურ, ევროკავშირის საწინააღმდეგო, ანტილიბერალურ და ჰომოფობიურ ნარატივებს ავრცელებდა. 

  

ანონიმურად ფეისბუქზე ან/და ინსტაგრამზე გავრცელებული რეკლამები ძირითადად ოპოზიციის წინააღმდეგ იყო მიმართული და იყენებდა პროპაგანდის სხვადასხვა მეთოდს. ამავდროულად, მოცემული გვერდები აწარმოებდნენ საქართველოს ხელისუფლების სასარგებლოდ პოზიტიურ კამპანიას და ავრცელებდნენ ანტიდასავლურ, მათ შორის ევროკავშირის საწინააღმდეგო და ჰომოფობიურ გზავნილებს. ანონიმურად გავრცელდა შეთქმულების თეორიების შემცველი რეკლამებიც, რომელთა თანახმადაც თითქოს საქართველომ მასონთა შეთქმულების განხორციელება და ომში ჩათრევა აირიდა თავიდან. ამ პროცესში „ქართული ოცნება“ წარმოჩინდებოდა ეროვნულ ხელისუფლებად, რომელმაც უკრაინის პრეზიდენტ ვოლოდიმირ ზელენსკისგან განსხვავებით, „საქართველოს განადგურება“ არ დაუშვა. აღსანიშნავია, რომ მოცემული კონსპირაციული თეორიის მიზნობრივ აუდიტორიად მაღალი ასაკობრივი ჯგუფების წარმომადგენლები იყვნენ შერჩეული. 

 

 

5. დაუდეკლარირებელი რეკლამები Meta-ს პლატფორმებზე 

„სამართლიანმა არჩევნებმა“ ოფიციალური წინასაარჩევნო პერიოდის დაწყებიდან 30 დღის განმავლობაში Meta-ს პლატფორმებზე 206 დაუდეკლარირებელი რეკლამა აღმოაჩინა, რომლებსაც თან არ ახლდა სავალდებულო მითითება რეკლამების გადამხდელის შესახებ. მათ შორის 169 რეკლამა პოლიტიკურ პარტიებსა და მათ წარმომადგენლებს ეკუთვნოდათ, 37 კი არაოფიციალურად პოლიტიკურ კამპანიაში ჩართულ გვერდებს. დაუდეკლარირებელი რეკლამების მხოლოდ მცირე ნაწილს შეუჩერდა მოქმედება Meta-ს წესების დარღვევის გამო. შედეგად, ამგვარი რეკლამების უმეტესობა, Meta-ს რეკლამების ბიბლიოთეკის წესების შესაბამისად, ბიბლიოთეკის მონაცემთა ბაზის მიღმა დარჩა და შესაბამისად, მათზე დახარჯული თანხის ოდენობაც უცნობია. 

საანგარიშო პერიოდში „სამართლიანი არჩევნების“ მიერ იდენტიფიცირებული დაუდეკლარირებელი პოლიტიკური რეკლამების უმრავლესობა „ძლიერი საქართველოსა“ და მისი ლიდერის, მამუკა ხაზარაძის, გვერდებს ეკუთვნოდათ. მათ „ქართული ოცნებისა“ და მისი წარმომადგენლების კუთვნილი გვერდები მოჰყვებოდა. რეკლამებს სავალდებულო დისკლეიმერის გარეშე ათავსებდნენ ანონიმური გვერდებიც: „შიგ ევროპაში“, „Georgia Breaking News“, „AntiRuzzian“, „L's Magazine“, „ეროვნება ღირსების გარეშე“, „ციტატა“, „არქივი - Archive“ და „გახარია news საქართველოსთვის“. 

 

 

6. რუსული ჩარევა საქართველოს არჩევნებში  

„სამართლიანი არჩევნების“ დაკვირვებით, ოფიციალური წინასაარჩევნო პერიოდის მიმდინარეობისას გამოვლინდა სოციალურ მედიაში რეკლამირებული კამპანიით საქართველოს საპარლამენტო არჩევნებში რუსული ჩარევის შემთხვევები. რეკლამირება ხორციელდებოდა გვერდების „Georgia Breaking News“ და „L's Magazine“ მეშვეობით და მიმართული იყო ოპოზიციური პარტიების საწინააღმდეგოდ და საქართველოს მმართველი პარტიის მხარდასაჭერად. ამავდროულად, რუსული ქსელის შემადგენელი გვერდები აქტიურ პროპაგანდისტულ კამპანიას აწარმოებდნენ დასავლეთისა და ევროკავშირის წინააღმდეგ და მიზნად ისახავდნენ საქართველოს მოქალაქეებში ევროინტეგრაციისადმი მხარდაჭერის შერყევას. „სამართლიანი არჩევნების“ დაკვირვებით, მოცემულ კამპანიაში ჩართული გვერდები წარმოადგენენ იმავე რუსულ ქსელს, რომელიც ორგანიზაციამ ადრეულ პერიოდშიც გამოავლინა და კომპანია Meta-მ საკუთარი პლატფორმებიდან წაშალა. 

 

 

 

 

_____________________________________ 

არჩევნებთან, პოლიტიკასთან და სოციალურ საკითხებთან დაკავშირებული რეკლამების მიმოხილვის შესახებ 

სოციალური მედიის მონიტორინგის ფარგლებში „სამართლიანი არჩევნები“ აღწერს კომპანია Meta-ს პლატფორმებზე, ფეისბუქზე, ინსტაგრამზე და მესენჯერში, ქართული აუდიტორიისთვის განთავსებული იმ რეკლამების მახასიათებლებს, რომლებიც ეხება არჩევნებს, სოციალურ და პოლიტიკურ საკითხებს. ანგარიში ეფუძნება Meta-ს რეკლამების ბიბლიოთეკის (Meta Ad Library) მონაცემებსა და სოციალური მედიის მონიტორების დაკვირვების შედეგებს. გვერდების კატეგორიზაციისთვის „სამართლიანი არჩევნები“ ღია წყაროებსა და საკუთარ განახლებად ბაზას ეყრდნობა.   

კომპანია Meta სოციალურ საკითხებთან, არჩევნებთან და პოლიტიკასთან დაკავშირებულ რეკლამებად მიიჩნევს ყველა იმ რეკლამას, რომელიც: 

• შედგენილია საჯარო თანამდებობის კანდიდატის, პოლიტიკური ფიგურის, პოლიტიკური პარტიის, პოლიტიკური კამპანიის დამფინანსებელი კომიტეტის ან საჯარო თანამდებობის არჩევნების შედეგების დამცველის მიერ, მისი სახელით ან მის შესახებ; 

• დაკავშირებულია არჩევნებთან, რეფერენდუმთან ან კენჭისყრის ინიციატივის ხსენებასთან, მათ შორის, არჩევნებზე წასვლის მოწოდებასთან ან წინასაარჩევნო საინფორმაციო კამპანიებთან; 

• დაკავშირებულია ნებისმიერ სოციალურ საკითხთან (მგრძნობიარე თემები, რომლებზეც მწვავე კამათი მიმდინარეობს, შეიძლება გავლენა იქონიოს არჩევნების შედეგებზე ან უკავშირდება არსებულ ან შემოთავაზებულ კანონმდებლობას) ნებისმიერ ადგილას, სადაც რეკლამა გადის; 

• რეგულირებულია, როგორც პოლიტიკური რეკლამა.  

Meta-ს წესების თანახმად, სოციალურ საკითხებთან, არჩევნებთან და პოლიტიკასთან დაკავშირებული რეკლამის განმათავსებლებს აქვთ ვალდებულება, მიუთითონ, რომ რეკლამა ზემოხსენებულ თემებს ეხება. ამასთან ერთად, პლატფორმა იტოვებს უფლებას, ამ წესის დარღვევის შემთხვევაში, რეკლამას მოქმედება შეუჩეროს.  

რეკლამების ბიბლიოთეკა მოიცავს ინფორმაციას Meta-ს კუთვნილ პლატფორმებზე განთავსებული ყველა იმ რეკლამის შესახებ, რომელიც განმათავსებლის მიერ მონიშნული იქნა სოციალურ საკითხებთან, არჩევნებთან და პოლიტიკასთან დაკავშირებულ რეკლამად ან თავად პლატფორმამ მიიჩნია ასეთად. მოქმედების ვადის ამოწურვის შემდეგ ისინი ბიბლიოთეკის არქივში 7 წლის განმავლობაში ინახება. აღსანიშნავია, რომ ის რეკლამები, რომლებიც არ იყო მონიშნული სოციალური/პოლიტიკური შინაარსის მქონედ, მოქმედების ვადის ამოწურვის შემდეგ ბიბლიოთეკიდან ქრება და მათი განმათავსებლებისა და დახარჯული თანხების შესახებ ინფორმაციაც ხელმიუწვდომელია.